Wat is “erfgoed”?
Een lokale erfgoedcollectie vertelt hoe de mensen in uw streek leefden, woonden en werkten. U krijgt zo een kijk op de geschiedenis van uw regio en op bijna vergeten gebruiken en tradities.
Een lokale erfgoedcollectie werkt dus als ‘Lokaal Geheugen’. Ze is het geheugen voor de lokale samenleving.
De stuurgroep ‘Erfgoed’ in onze gemeente
Stichting en doelstellingen
in uitvoering van het cultuurbeleidplan en het jaarlijkse actieplan 2004 heeft de Cultuurraad het initiatief genomen om samen met het Genootschap voor Heemkunde de Stuurgroep Erfgoed op te richten. De installatievergadering van deze Stuurgroep vond plaats op 28 oktober 2004. De Stuurgroep heeft als eerste opdracht gekregen het bouwkundige erfgoed van de gemeente te inventariseren in het kader van het Project Bouwkundig Erfgoed.
Op de eerste plaats wordt een zo volledig mogelijke inventaris gemaakt van het waardevol bouwkundig erfgoed. Dit kan uitgebreid worden tot het klein bouwkundig erfgoed (bijvoorbeeld kapelletjes) en nog resterende elementen van waardevol bouwkundig erfgoed.
In een later stadium wordt eraan gedacht deze inventaris als basis te gebruiken voor het beschermen en bewaren van dit erfgoed en indien verantwoord zelfs voor een rangschikking als monument en/of landschap. De gegevens kunnen ook dienen voor een eventuele integratie in structuur- en bestemmingsplannen, voor het actualiseren en aanvullen van ‘Bouwen door de eeuwen heen, Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur deel I, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven’. Tenslotte kan deze inventaris een aanzet geven voor de bekendmaking bij het publiek via publicaties of tentoonstellingen en via bewegwijzerde wandel- of fietsroutes.
Herkent u deze gebouwen? Kan u ze lokaliseren? Wat vertellen deze “stenen getuigen” ons?
Wie maakt deel uit van de stuurgroep?
De Stuurgroep startte zijn activiteiten met een eerste vergadering op 9 november 2004 onder het voorzitterschap van Frans Van de Poel. De groep bestaat in hoofdzaak uit leden van het Genootschap voor Heemkunde, gemeentelijke ambtenaren, leden van het College van Burgemeester en Schepenen en deskundigen, zoals een historicus, een fotograaf, architecten, enz.
Na het onverwachte overlijden van voorzitter Frans Van de Poel werd deze taak overgenomen door Guy Saelemaekers.
Activiteiten
De inventarisatie van het bouwkundig erfgoed is inmiddels bijna rond, hoewel het nooit helemaal klaar zal zijn. Er wordt immers geregeld bijkomende informatie over onze gebouwen gevonden. Toch werd er telkens op de Erfgoeddag van verleden jaar en dit jaar, een tentoonstelling georganiseerd met foto’s van de geïnventariseerde gebouwen. Dit jaar waren er ook twee wandelingen waarbij gidsen van de Stuurgroep een woordje uitleg gaven over ons bouwkundig patrimonium.
De Stuurgroep heeft ondertussen ook plannen voor de inventarisatie van het kerkelijk erfgoed in samenwerking met de kerkfabrieken.
Hebt u vragen?
Contact: via de Cultuurraad of g.saelemaekers@skynet.be
Gebouw in de kijker
Binnen de gemeente Herent willen we de aandacht voor ons cultureel erfgoed levendig houden.
September 2007: Huize Meulemans, Onze-Lieve-Vrouwplein 56, 3020 Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 205 – september 2007
Vroeger | Nu |
Het huis met geklasseerde voorgevel, werd in 1768 gebouwd door Pieter Meulemans. Dat vertelt ons de steen met jaar en datum boven de ingangsdeur. De familie Meulemans was een familie waarvan verscheidene leden het ambt van schepen uitoefenden.
Later werd het huis verkocht aan H. Ectors. Nadien kwam het in handen van Philippe Meulemans, pachter-molenaar, die in 1832 burgemeester van Herent benoemd werd. Philippe woonde als ongehuwde pachter-molenaar bij zijn ouders in het ‘Kasteel Meulemans’, een groot herenhuis naast de windmolen. Na de dood van zijn ouders erfde zijn broer Guillaume het kasteel. Nadat hij 1847 ontslag genomen had als burgemeester, verhuisde Philippe, samen met zijn zuster Marie-Thérèse, naar het grote herenhuis aan de kerk. Hij overleed er in 1863. Het herenhuis bleef in familiebezit tot na de dood van Emiel Meulemans. Toen ging het over naar de familie van zijn vrouw, Marie-Louise Poot. In 1950 werd het teruggekocht door de erfgenamen van Paul Meulemans, die het thans nog steeds bezitten.
Sinds 1938 is dit gebouw een beschermd monument.
Oktober 2007: De Molen van Veltem, Molenstraatje , 3020 Veltem-Beisem
Infokrant Gemeente Herent nr. 206 – oktober 2007
Vroeger | Nu |
Rond 1600 stond er een houten molen langs de Romeinse heirbaan, de huidige Kroonstraat. In 1831, bij de schermutselingen met de Hollanders werd Frans De Broeck uit Winksele beschoten. De kogels waren jaren later nog zichtbaar in deze houten molen. Molenaar Jan-Frans Vanderhulst, burgemeester van Veltem, bouwde in 1866 een nieuwe stenen molen en zijn zoon Karel werd de volgende molenaar.
Maurits Coopmans nam de molen over van zijn oom Karel Vanderhulst en hij werd zelf door zijn zoon Edward opgevolgd. Tot na de tweede wereldoorlog hield hij de molen met elektrische aandrijving in bedrijf. Nochtans hadden Engelse militairen bij het begin van de oorlog in 1940 gepoogd de molen op te blazen, maar alleen de kap met de wieken was eraf gevlogen. Na de oorlog was de molen een tijd lang een privé-club, nu wordt hij gebruikt als woning.
De molen is een bovenkruier, d.w.z. dat alleen de kap met wieken naar de wind gezet kon worden. Het robuuste bouwwerk in ronde vorm uit baksteen imponeert al van ver.
November 2007: Kapel op de Roeselberg, Mechelsesteenweg, 3020 Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 207 – november 2007
Vroeger
De geschiedenis van de kapel begint in 1832, wanneer de Confrerie van de Heilige Rozenkrans geschokt is bij het zien van de verwaarloosde graven van de gesneuvelden uit 1831. Zij plaatst een houten kruis bij de graven om de soldaten van het 2de regiment Jagers te Voet en Luitenant Van Diepenbeek te herdenken.
In 1836 wordt er een bakstenen kapel opgericht op een terrein dat dan nog eigendom is van de stad Mechelen. Mechelen had de steenweg aangelegd en was er oorspronkelijk ook eigenaar van. Dat blijft zo tot in 1871, wanneer de stad Leuven het stukje grond koopt voor 100 fr.
Op 4 september 1904 plaatst de ‘Ligue Patriotique des Anciens Militaires de Louvain et Environs’ een arduinen obelisk op de site. Het houten kruis wordt in 1929 vervangen door een nieuw, ook in hout. Bij het bezoek van prins Leopold, de latere koning Leopold III, op 10 augustus 1930 wordt een bronzen gedenkplaat op het monument aangebracht.
Nu
De 2de wereldoorlog heeft ook zijn gevolgen voor de Roeselbergkapel gehad: een slecht gericht bombardement van de geallieerde luchtmacht beschadigt de kapel en het monument zo erg dat een nieuwe kapel moet worden gebouwd. Maar dat gebeurt pas in 1962. Inmiddels heeft Leuven wel een stenen kruis geplaatst achter de kapel. Het zal nog duren tot 1996 eer heel de site voor een symbolische frank overgedragen wordt aan Herent. Bij die gelegenheid wordt het geheel door de gemeente en door het buurtcomité gerenoveerd.
December 2007: Afspanning Hensmans, Brusselsesteenweg 129, Winksele
Infokrant Gemeente Herent nr. 208 – december 2007 – januari 2008
Vroeger | Nu |
Wanneer u op de Brusselsesteenweg de IJzerenbeg oprijdt dan kunt u er niet naast kijken, zeker niet wanneer u met de fiets bent. Halverwege de helling aan de zuidkant staat een groot huis. Het werd in 1927 herbouwd door architect E. Goethals (1886-1951). Die was o.m. architect van de westelijke vleugel van de Abdij van Keizersberg en van het ‘Sportkot’. Opdrachtgever van de bouw was Pierre Bruylants, vader van Albert Bruylants, burgemeester van Winksele van 1952 tot 1958.
Het huis is geïnspireerd op het in de 2de wereldoorlog vernietigde huis van Prof. Gustave Bruylants (grootvader van Albert). Dat huis in Spaanse stijl was gelegen in de Minderbroederstraat in Leuven, tegenover het J. Lipsiuscollege.
Voor 1927 stond op de site van het huis Bruylants een pachthof dat eigendom was van meier (burgemeester) Hensmans. Het werd in het begin van de XIXe eeuw gebruikt voor vergaderingen van de gemeenteraad. Tijdens de veldslag van augustus 1831 had Hertog Bernard van Sachsen-Weimar, bevelhebber van de Nederlandse troepen, er zijn hoofdkwartier. In de jaren 40 van de XIXe eeuw werd dat zelfde huis door Hensmans gebruikt als jeneverstokerij. Tot in 1868 diende het ook als postgebouw.
Het huidige gebouw werd op de fundamenten van dat postgebouw opgetrokken. Momenteel dient het als woning. In de tuin worden regelmatig tentoonstellingen georganiseerd.
Februari 2008: Het Prinsenhof, Onze-Lieve-Vrouwplein 87, 3020 Herent
Infokrant Gemeente Herent nr.209 – februari 2008
vroeger | nu |
Omstreeks 1545 werd het Prinsenhof bewoond door Merten Coomans, secretaris en koster; later door Merten II Coomans, de rentmeester van Jonker vander Ee, heer van Herent en daarna ook door Goswin Boogaerts. Onder de Franse republiek had L. Thielemans, president van het kanton, er zijn residentie. Hij was het die de datum 1789 boven de ingangsdeur liet aanbrengen, waarschijnlijk als verwijzing naar een verbouwing, maar misschien wilde hij ook wel verwijzen naar het jaar van de Franse Revolutie, waar hij sympathie voor had. Tijdens de Franse overheersing deed het huis dienst als gemeentehuis.
Waar de naam Prinsenhof vandaan komt is niet geweten. Hebben de Hollanders misschien tussen 1815 en 1830 die naam aan het huis gegeven als verwijzing naar de Prins van Oranje?
Later werd het pand eigendom van F. Schueremans, die er een olieslagmolen uitbaatte. Een restant van deze installatie is nog aanwezig in de berging links in het gebouw.
De volgende eigenaar werd Ferdinand Schueremans, neef van de voorgaande. Nadien kwam het Prinsenhof aan wed. Walckiers (Fransisca Schueremans) en aan Ludovicus Walckiers, wiens dochter huwde met een Deleval, grootvader van de huidige eigenares.
Maart 2008: De Schrans, Binnenstraat 33, 3020 Veltem-Beisem
Infokrant Gemeente Herent nr. 210 – maart 2008
vroeger | nu |
Een kaart uit 1750 geeft ridder Albert François van Winghe op als eigenaar van een huis ‘de Schrans’. Het eigendom bestaat uit een poortgebouw en verderop een huis met trapgevels.
In de eerste helft van de 19de eeuw behoort het toe aan de familie Vander Schriek. In 1862 is Guillaume Josephus De Clerck de eigenaar. In 1876 vinden we Eugene Petrus Lambrechts als bezitter van het goed. Hij was van 1885 tot 1893 burgemeester van Veltem-Beisem.
Tijdens de jaren 40 van vorige eeuw staat het goed jaren onbewoond en geraakt het erg in verval. Het komt in handen van een onbekende eigenaar. Rond de jaren 50 koopt Ridder Moreau de Bellaing het kasteeltje en restaureert het. Wanneer hij Beisem verlaat, verwerft graaf L. de Robiano het domein.
Een prachtige beukendreef met afwisselend rode en groene beuken geeft toegang tot het poortgebouw in baksteen. Boven de toegangspoort, omlijst door witte zandsteen, vinden we het jaartal 1767. Links van de halfronde poort waren de vertrekken voor het personeel. Rechts bevonden zich de koetsstallingen. Verderop en totaal vrijstaand bevindt zich het hoofdgebouw in baksteen met toegangsdeur en ramen omlijst met witte zandsteen. Het geheel is omringd door een slotgracht.
April 2008: Villa Boulanger, Winkselsesteenweg 82, 3020 Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 211 – april 2008
vroeger | nu |
Naast het kasteeltje van wijlen prof. Draye staat onder het nummer 82 een fraai huis, afgesloten door een muur. Het werd waarschijnlijk gebouwd door de familie Charles Descamps-Clément de Cléty. In het begin van de 20ste eeuw werd het bewoond door een kloostergemeenschap van Franse Cisterciënzerzusters uit Tours, die het Couvent de Saint-Martin noemden. De zusters hadden hier na het decreet van 1883 in Frankrijk een toevluchtsoord gezocht en gevonden.
Na de dood van Charles Descamps kwam het domein in handen van zijn kinderen. In 1920 verkochten zij het aan Leonie Mertens, weduwe van Jan Delvaux. In 1924 komt het aan Albert Delvaux en in 1937 werd het geërfd door de weduwe van Hubert Boulanger. Naar haar werd de villa door de Herentenaren Villa Boulanger genoemd. Haar kinderen verkochten het domein in 1985 aan drie families en een religieuze, die er toen hun intrek namen en zich Klavertje Vier noemden.
Enkele jaren geleden werden de stallen met conciërgewoning tegen de Winkselsesteenweg volledig gerestaureerd en als woning ingericht voor Jan Gaublomme en Ria Lemmens.
Mei 2008: Pachthof Vervoort, Dalenstraat 2 in Winksele
Infokrant Gemeente Herent nr. 212 – mei 2008
vroeger | nu |
Zoals we op de steen in de deurstijl kunnen zien, werd de hoeve gebouwd in 1762. Petrus Vervoort wordt hier in 1768 geboren. Hij woont er tijdens de eerste helft van de negentiende eeuw samen met zijn broer en zus. Ze hebben twee dienstknechten en een dienstmeid. In 1831 wordt Petrus gemeenteraadslid. Zijn broer Louis trouwt met Anna Catharina Stuckens; hun zoon August begint in 1886 een bitterbranderij in de hoeve. Ook hij gaat in de politiek en wordt in 1891 gemeenteraadslid. August is getrouwd met Marie Elisabeth Van Geel. Ze krijgen twee zonen: Félix, geboren in 1879 en Jules, geboren in 1886. Félix, die landbouwer was, blijft in de familietraditie: we vinden hem tussen 1921 en 1938 herhaaldelijk terug in de gemeentepolitiek. Jules vangt tijdens de tweede wereldoorlog met de hulp van zijn vrouw en twee dochters Engelse vliegeniers op. Hij komt hierdoor samen met zijn vrouw Marie-Louise Decoster en hun dochter Aline in een Duits concentratiekamp terecht, maar na de oorlog komt heel de familie terug naar Winksele.
Juni 2008: Jeruzalem, Schoolstraat 36, 3020 Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 213 – juni 2008
vroeger | nu |
In 1569 vinden we dat “Jan van Broechem bewoont en bewerkt als eigenaar een herberg, met een boomgaard en alle andere toebehoren, geheten Jherusalem”.
Tijdens de troebele tijden einde 16de eeuw is de herberg afgebrand of vernield; pas in 1657 is Jherusalem weer volledig opgebouwd en zelfs uitgebreid met een “brouwsael” of brouwerij.
Op 24 juli 1658 werd het goed verworven door de schoonzoon van Crockaerts, Peter Dillemans, die in 1661 “koning” van de Sint-Sebastiaansgilde werd. Toen was het al uitgebreid tot een “pachthof-herberg-brouwerij”.
Op het einde van de 18de eeuw woonde Antoine, later zijn zoon Peter Van Beesée of Van Biesen er als pachter en werd het geheel op de kaart van Ferraris als een vierkantshoeve afgebeeld.
In 1825 – het pachthof wordt dan bewoond door de familie Van Velthem – wordt het door de gemeente gekocht die het gebruikt als gemeentehuis, school en woning voor de onderwijzer tot in 1879. Dan wordt een nieuw gemeentehuis gebouwd en krijgt het ‘oud gemeentehuis’ een woonfunctie die het tot op vandaag, na verschillende verbouwingen, nog altijd heeft.
De enige verwijzing naar het oude pachthof die u nu nog kan vinden, zijn de hoekkettingen in witte zandsteen aan de linkergevel van het huis en de plint aan de onderkant van de muur langs de Blokweg, eveneens in witte zandsteen.
Juli – augustus 2008: Radiogebouw te Veltem
Infokrant Gemeente Herent nr. 214 – juli – augustus 2008
vroeger | nu |
Al in 1929 werden vanuit Veltem radio-uitzendingen verzorgd door de NV Radio. In 1930 is het Radiogebouw opgetrokken samen met de drie zendmasten. Aan elke zijde van de inrijlaan werd een villa gebouwd: één voor de hoofdingenieur, de andere voor de conciërge. Dat zelfde jaar werden de installaties door het Nationaal Instituut voor Radio-Omroep (NIR) overgenomen. Naast het hoofdgebouw was een waterput om de zendlampen te koelen omdat er toen geen leidingwater beschikbaar was op de Bovenberg. In het begin van de Tweede Wereldoorlog werden de pylonen opgeblazen en het materieel weggehaald om het uit Duitse handen te houden. Na de oorlog werd het gebouw weer in dienst genomen, totdat het werd verkocht aan de huidige eigenaar, de NV Waterleau.
September 2008: Villa De Corte, Gebroeders Massantstraat 31, 3020 Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 215 – september 2008
vroeger | nu |
Deze villa was eertijds eigendom van de heer De Corte, kolenhandelaar. Hij heeft ze waarschijnlijk laten bouwen op het einde van de 19de eeuw.
Omstreeks de jaren 1950 werd het domein in twee verdeeld. Het linker deel werd gekocht door de Zusters van Vorselaar, die er de huidige school ‘De Kraal’ oprichtten. Het rechter deel van de villa werd gekocht door de familie Vanvaerenbergh-Vantricht. Na de dood van de ouders kwam het aan hun dochter en schoonzoon, de familie Butaye-Vanvaerenbergh.
Dit symmetrische gebouw met twee verdiepingen en een halfrond venster met zeven deelraampjes boven de deur ligt achter een groot ijzeren hekken aan de straatzijde. Achteraan daalt het terrein af en komt men via trappen in een klein park met rechts een groot grasplein. In de jaren 70 van vorige eeuw werd aan de oostelijke zijde een bijbouw opgetrokken die mooi in het geheel geïntegreerd werd.
Oktober 2008: Villa Julienne, Dalenstraat 9, 3020 Winksele
Infokrant Gemeente Herent nr. 216 – oktober 2008
vroeger | nu |
Op de Ferrariskaart (1770-1780) komen op dit terrein enkel twee gebouwtjes voor, gelegen aan de kant van de huidige Dorpstraat. In 1820 bouwde Cornelius Smout er een drieledige hoeve met jeneverstokerij. Philip Vandenschrieck kocht hert geheel in 1849. Zijn zoon Michiel nam de hoeve van hem over. Hij was burgemeester van Winksele tijdens de schoolstrijd van 1879-1884. Na zijn dood werd het eigendom gekocht door Emile Brandt, later gemeenteraadslid. Hij was gehuwd met Julienne Page uit Nethen. Hij verbouwde de hoeve en noemde de woning naar zijn vrouw: Villa Julienne. E. Brandt diende als pauselijk zoeaaf. De bekendste bewoner van Villa Julienne was de Franstalige schrijver Robert de Bois de Vroylande, die bevriend was met Léon Degrelle, voor wie hij de redactie van het tijdschrift ‘Rex’ verzorgde. De Bois de Vroylande publiceerde tijdens de oorlog ‘Fables’ met illustraties van Hergé en de romans ‘Les hommes sont ainsi faits’ en ‘Paul’. Mede door deze laatste roman kwam hij in het Fort van Breendonk terecht. Van daaruit werd hij naar Duitsland gedeporteerd, waar hij eind 1944 overleed.
Villa Julienne zag daarna nog dikwijls een nieuwe eigenaar opdagen, maar sinds 1982 heeft het echtpaar Van Overbeke-Verhaeghe de villa in zijn bezit.
November 2008: Molenaarshuis, Keiberg 43, 3020 Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 217 – november 2008
Het was de familie Meulemans die omstreeks 1775 het huis liet bouwen voor de molenaar, rechtover de huidige Molenaarsweg.
Het molenaarshuis staat op de kantverhoging met de zijgevel langs de straat. Omstreeks 1900 liet de familie Meulemans de Keiberg, die langs hun goed en kasteeltje naar de windmolen liep en uitmondde aan de huidige Bremveldstraat, herleggen. Vanaf het molenaarshuis werd de huidige Keiberg rechtgetrokken naar de Winkselsesteenweg in ruil voor een deel van hun goed. De vroegere Keiberg werd afgesloten met een poort die vandaag nog zichtbaar is. Aan de achterkant staan vier prachtige oude beuken.
De wortels ervan ondermijnden het gebouw en moesten in 2004 afgezaagd worden. In dat zelfde jaar werd het molenaarshuis met een kleine wijziging gerestaureerd.
Het is een langhuis met één verdieping en een zolder met een zadeldak met pannen. Het vormde een kleine hoeve op 8 are grond, juist genoeg voor de molenaar om in zijn levensonderhoud te voorzien.
December 2008: Villa Hemmerijckx, Dorpsplein 12, 3020 Veltem-Beisem
Infokrant Gemeente Herent nr.218 – december 2008 – januari 2009
In 1896 diende J.P. Donny bij het schepencollege een aanvraag in om een brouwerij zonder stoomkracht te bouwen op de plaats van zijn woning, Dorpsplaats in Veltem.
Later werd dit brouwerij ‘Het Anker’. De brouwerij bleef actief tot na de eerste wereldoorlog. Rond 1930 werden de gebouwen van de brouwerij door de firma Dedoyard gebruikt als groot- en kleinhandel in huishoudartikelen. Na jaren leegstand werden de villa en een bijgebouw in 1941 verkocht aan het echtpaar Vanderbeken-Soetemans. Na hun overlijden werden hun dochter en schoonzoon Dhr. en Mevr. Hemmerijckx-Vanderbeken de nieuwe eigenaars. Zij braken de brouwerij af en vervingen ze door bureaus.
De villa is opgetrokken in een klassieke bouwtrant, in baksteen, met twee verdiepingen en een ingang met ruime hall. Op de eerste verdieping valt een balkonvenster op. Ondanks de eenvoudige vorm, of misschien juist daardoor, vormt het gebouw een prachtig geheel met het omliggende park.
Februari 2009: Bareelhuis, Mechelsesteenweg, 194, 3020 Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 219 – februari 2009
vroeger | nu |
Op 9 juni 1730 kreeg Mechelen het octrooi om de steenweg Mechelen-Leuven aan te leggen en om een diligentiedienst in te richten. Die verzekerde dagelijks met twee koetsen het vervoer van en naar de twee steden.
Tijdens het Ancien Régime kregen instanties die wegen aanlegden het recht om op deze banen ‘barrièrerechten’ te innen. De weggebruikers moesten zo de aanleg- en onderhoudskosten mee betalen.
Op de steenweg Mechelen-Leuven mochten vier barrièrehuizen komen. Die werden opgericht in Muizen, in Hever, in Kampenhout en in Herent. De eerste verpachting van de barrièrerechten had plaats in Mechelen op 17 april 1732.
Het Herentse Bareelhuis, ook ‘Mechels huis’ genoemd, werd in 1731 gebouwd.
Maart 2009: Ellehuis, Ellestraat 28, Delle
Infokrant Gemeente Herent nr. 220 – maart 2009
vroeger | nu |
In 1868 koopt de gemeente Winksele de grond voor de bouw van een school met onderwijzerswoning, omdat het voor de kinderen van Delle in de winter en bij slecht weer ‘niet menselijk’ is de onverharde wegen tussen Delle en Winksele-centrum te gebruiken. Drie jaar later, op 1 oktober 1871, wordt het schooltje geopend. Petrus Claessens uit Kampenhout wordt de eerste onderwijzer. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt de onderwijzerswoning in brand gestoken; pas in 1922 wordt ze heropgebouwd. Bij de fusie van Winksele met Herent in 1976 wordt de school overgebracht naar een gebouw achter de H. Hartkerk van Delle.
Momenteel wordt het gebouw gebruikt door lokale verenigingen en door het OCMW.
April 2009: Bloemenvilla, Onze-Lieve-Vrouwstraat 18-20, Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 221 – april 2009
vroeger | nu |
Deze dubbele woning werd rond 1900 gebouwd door de heer Martou, directeur van de N.V. Belgica. Ze heeft een kelderverdieping waardoor de gelijkvloerse verdieping hoger is gelegen. Boven de bovenverdieping bevindt zich een zolderverdieping met een vierkantig dak. De voorgevel heeft twee uitspringende spitsdaken in het midden gescheiden door een dakkapel. De twee zijgevels hebben eveneens een dakkapel. Bepaalde versieringselementen in deuren en ramen zijn aan de Art-nouveaustijl ontleend.
Mei 2009: Villa Wera, Brusselsesteenweg 302, Veltem
Infokrant Gemeente Herent nr. 222 – mei 2009
vroeger | nu |
Na zijn benoeming tot onderwijzer liet Theo Wera dit huis in 1919 bouwen. Buiten zijn werk als onderwijzer verkocht Wera ook kuikens en jonge kippen, die hij zelf kweekte in een enorme broedmachine. Hij verhandelde ook fruit, in hoofdzaak krieken en pruimen. Men kon een centje bijverdienen door bij hem fruit te gaan plukken. Na zijn pensionering in 1954 behield hij zijn nevenactiviteiten. Dat leidde tot een dramatisch einde, toen ‘meester Wera’ uit een pruimenboom viel en aan de gevolgen van die val overleed.
Het bakstenen gebouw is redelijk groot en hoog, opvallend voor die periode, vooral in vergelijking met veel kleinere ‘werkmanshuizen’ van die tijd.
Juni 2009: Den Ouden Tijd, Onze-Lieve-Vrouwstraat 2, Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 223 – juni 2009
vroeger | nu |
Het gebouw, dat in de tweede helft van de negentiende eeuw werd opgetrokken, werd na de bouw van het spoorwegstation uitgebouwd als café-restaurant onder de naam ‘Le Veux Temps’. E was een feest- en danszaal, die vooral in trek was tijdens de kermis. Ook de toneelkring ‘Trouw en Moed’ en de ‘Koninklijke fanfaren’ vonden er onderdak.
‘Le Vieux Temps’ werd verwoest tijdens de eerste wereldoorlog en achteraf heropgebouwd. In oktober 1927 brak er een grote brand uit en bleven van de zaal en het woonhuis slechts verkoolde muren over. Bij de heropbouw werd het café uitgebreid aan de voorkant met een uitbouw aan de zijkanten en twee ingangen.
In dit gebouw is in 1994 een groot gedeelte van de film ‘Max’ van Freddy Coppens met Jacques Vermeire en Greet Rouffaer opgenomen.
Juli-augustus 2009: Heilig Hartkerk van Delle, Mechelsesteenweg, Winksele-Delle
Infokrant Gemeente Herent nr. 224 – juli-augustus 2009
vroeger | nu |
Deze neogotische kerk werd van 1914 tot 1936 gebouwd naar plannen van architect P. Langerock, ontwerper van de neoromaanse abdij Keizersberg in Leuven. Hij volgde stage bij J. Helleputte. Toen August Van Eyck in 1928 pastoor van Delle werd, was de bouw van de kerk nog niet erg opgeschoten. Het was pastoor Van Eyck die de bouw mogelijk maakte door o.m. prentkaarten met de foto van de onafgewerkte kerk uit te geven. In 1936 was de kerk dan eindelijk klaar, maar de oorspronkelijk geplande toren van ca. 35 m hoog werd om financiële redenen niet uitgevoerd. In de plaats kwam het sterk ingekorte torentje boven het portaal.
September 2009: Gemeentehuis, Wilselsesteenweg 28, Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 225 – september 2009
Vroeger | Nu |
Het Herentse gemeentehuis werd in 1878 gebouwd. Het middelste gedeelte deed dienst als gemeentehuis en de twee zijgebouwen als onderwijzerswoning. Achter het middelste deel kwamen twee vleugels voor een school met middenin een overdekte speelplaats.
De brandstichting tijdens de oorlog ’14-’18 verwoestte het grootste deel van het gemeentehuis, vernietigde de archieven, maar spaarde de school. In 1920 werd het gemeentehuis zo goed als in zijn oorspronkelijke staat heropgebouwd.
In de jaren 1960 werden de beide zijgebouwen geïntegreerd in het gemeentehuis, en kort daarna verhuisde de school. In 1986 en in de periode 1994-1995 volgden ingrijpende verbouwingen voor het cultureel centrum: in het achterste deel kwam een opengewerkte hal met glaspartijen, op de eerste verdieping werd een bijkomende grote vergaderzaal (de Nok) ingericht en het geheel werd uitgebreid voor de administratieve diensten. Vandaag doet het gebouw dienst als gemeentehuis, met de meeste administratieve diensten, en als gemeenschapscentrum.
Oktober 2009: Oud Café Novelty, Brusselsesteenweg, 3020 Veltem-Beisem
Infokrant Gemeente Herent nr. 226 – oktober 2009
Dit gebouw werd in de jaren 30 van vorige eeuw gebouwd langs de grote baan, als ‘Café Bodega’, met ‘meisjes ter animatie’. Na jaren van leegstand werd het verkocht als woonhuis.
De buitenkant van dit gebouw is recent opgefrist en is goed bewaard in oorspronkelijke staat. Oud Café Novelty getuigt van een zeer uitgesproken modernisme. Het gebouw met plat dak is opgetrokken in siersteen, heeft ronde ramen omgeven met glanssteen. Sommige vensters zijn voorzien van sierglas.
November 2009: Huize Marant – Mechelsesteenweg 485, Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 227 – november 2009
Vroeger | Nu |
Dit huis op de hoek van de Mechelsesteenweg-Van Bladelstraat dateert van 1923. In 1937 schonk de weduwe Marant ui Herent haar huis met de grond aan de grauwzusters van Tienen met als voorwaarde dat dit huis gebruikt zou worden voor een liefdadigheidsdoel: een gesticht voor ouden van dagen, wat resulteerde in ‘het Heilig-Hart-rusthuis’. In 1965-66 werd vlak ernaast, op de hoek met de Van Bladelstraat een nieuw tehuis gebouwd. Het werd tot 1977 beheerd door de grauwzusters. Eind 1979 werd het gekocht door het OCMW van Herent, dat er een twintigtal service-flats bouwde onder de naam ‘De Hemelboom’, genoemd naar de oude hemelboom die er nog steeds staat.
Het huis heeft een verdieping en zadeldak met versierde kroonlijst. De voorgevel bestaat uit baksteen met arduinen boord en keldergaten. Ook de ingangsdeur is voorzien van een arduinen omlijsting. De rechthoekige vensters hebben een ontlastingsboogje als versiering.
De grauwzusters hebben tegen de noordkant van het huis een kapel laten bouwen, die nu wordt gebruikt als bureel.
December 2009 – januari 2010: Villa d’Ancré, Vilvoorsebaan 86, Winksele
Infokrant Gemeente Herent nr. 228 – december 2009 – januari 2010
Vroeger | Nu |
In de vijftiende eeuw stond hier het pachthof van de priorij Sint-Ursula in de Halvestraat in Leuven, genaamd het Hof ter Halvestraet of Hof ten Biloke. In 1635, het jaar van de belegering van Leuven door de Hollanders en de Fransen, werd de hoeve door ‘den vijant afgebrant’. In de loop der jaren werden heel wat herstellingen en verbouwingen uitgevoerd, zo bij voorbeeld: ‘Anno 1754 is op het voorschreven hof gemaakt een nieff backhuys ende brauwerije; heel in steen gesteld: 30 gulden.’ Onder het Franse bewind wordt het hof verkocht. In 1800 brandt het gedeeltelijk af. Het is een huidenvetter uit Leuven, J.B. De Bruyn, die het goed in 1849 koopt en een kasteeltje bouwt op het domein. Hij was gehuwd met Anna d’Ancré. Het zijn hun erfgenamen die het domein tot bij het overlijden van Jozef Kelecom in 1958 bewoonden. Het kasteeltje of de villa d’Ancré is een typische classicistische villa. Van het oude pachthof rest nog een vervallen schuur. De villa zelf werd door de eigenaars mooi gerenoveerd.
Februari 2010: Floreal, Mechelsesteenweg 358 en 360, Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 229 – februari 2010
Vroeger | Nu |
2015
2016 |
De bouw begon in 1914 na de aanleg van de Leo Meulemansstraat, maar werd onderbroken door de Eerste Wereldoorlog. Eigenaar was de socialistische coöperatieve vereniging COOP. In de jaren ’30 van de vorige eeuw raakte de vereniging in moeilijkheden door het failliet van de Bank van de Arbeid en moesten het café en de zaal aan de brouwerij MENA in Rotselaar verkocht worden. De COOP behield wel de winkel langs de Mechelsesteenweg (nu De Pioen). In de jaren ’70 kon het bestuur van de Herentse CSC (Centrale voor Socialistische Cultuur) zowel De Pioen als het café en de zaal aankopen van de COOP en MENA. De aanverwante verenigingen beschikten daardoor over de nodige lokalen voor hun veelzijdige activiteiten. De zaal kon zelfs ter beschikking gesteld worden van het Golfbiljartverbond en De Pioen kon gebruikt worden voor mutualistisch dienstvertoon.
Het café heeft een typische versiering met gekleurde steen van voor de Eerste Wereldoorlog. Het gedeelte dat De Pioen heet, werd afgewerkt in 1922 en verschilt in zijn versiering met witte en blauwe gevelstenen van die van het café.
Maart 2010: Villa Freys, Overstraat 69, Veltem-Beisem
Infokrant Gemeente Herent nr. 230 – maart 2010
Deze prachtig gelegen bakstenen villa is veel groter en mooier dan de meeste huizen van die periode. De echtgenoten Frans Freys-Bertille Soetemans lieten het huis bouwen rond 1920. Bertille Soetemans was een dochter van de stichter van de melkerij Soetemans. Zij waren tevens aandeelhouders van de melkerij. Frans Freys runde tegelijkertijd een klein fabriekje van schoensmeer in een bijgebouwtje van zijn domein.
April 2010: Henkelsite, Persilstraat 51, Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 231 – april 2010
Vroeger | Nu |
De bouw van de Persilfabriek in Herent begon in 1934 op het terrein van de hoeve De Cauwe en in de gebouwen van de failliete ‘caoutchoucfabriek’. In maart 1935 ging de productie van start met een veertigtal werknemers. Directeur was Hans Meyer, die toen in Villa De Corte woonde. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog waren de bedrijfsterreinen van Persil al in oppervlakte verdubbeld tot 30 000 m2.
Op het einde van de oorlog en in de periode erna kende het (Duitse) bedrijf problemen en in 1952 werd het heropgestart onder de naam ‘Nouvelle Société Persil’. In 1972 werd die naam veranderd in ‘Henkel Belgium’.
De uitbreiding van de terreinen hield gelijke tred met de groeiende productie, zodat de bedrijfsoppervlakte in 1998 al 90 000 m2. Einde 2001 kwam als totale verrassing het nieuws dat Henkel dicht zou moeten. Op 1 augustus 2002 ging Henkel inderdaad dicht. Alleen de dienst logistiek bleef nog tijdelijk in Herent. In de lente van 2003 werd Henkel volledig gesloten.
De gebouwen werden aangekocht door de N.V. Vivinvest. Momenteel wordt het gehele complex omgebouwd tot woon-, winkel- en kantoorruimte.
Mei 2010: Padoue alias Hof ter Eycken, Eikestraat 10, Winksele-Delle
Infokrant Gemeente Herent nr. 232 – mei 2010
Vroeger | Nu |
In de XIIIde eeuw was het goed eigendom van de Heren van Gaesbeek. In 1497 had de familie Lombaert uit Leuven het in haar bezit en in 1641 hoorde het toe aan de familie De Coster. In de
XIXde eeuw werd het aangekocht door Arnold Van den Schrieck, die het later verkocht aan de Zusters Ursulinen van Tildonk, maar deze transactie gebeurde niet probleemloos.
Arnold Van den Schrieck verkocht het Hof ter Eycken aan een architect. Maar ook de Zusters Ursulinen van Tildonk wensten deze eigendom aan te kopen. Na veel over en weer gepraat en veel gebeden tot de H. Antonius van Padua konden de zusters de eigendom verwerven. Zo ontstond de naam ‘de Padoue’. De vrije meisjesschool van Delle werd er in ondergebracht. Ook deed de Padoue een tijdje dienst als voorlopige kerk van Delle, tot de H. Hartkerk in 1936 volledig afgebouwd was.
Juni 2010: Kasteel Meulemans, Winkselsesteenweg 59, Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 233 – juni 2010
Vroeger | Nu |
Op de plaats van het huidige kasteeltje stond reeds in 1442 een molenhuis met molen. In een pachtcontract uit die tijd lezen we: “heinrich in de gracht molder commorans apud Erpse heeft genomen en bekint dat hij genomen heeft van diericke van langhrode de wijntmolen des selfs dierickx metten moelen huyse ende een hoefken daerbij gelegen tot herent.”
In de loop der tijden vergrootte het molenhuis tot een echt pachthof, dat in de achttiende eeuw in bezit van de familie Meulemans kwam.
Tijdens de eerste wereldoorlog werd het molenhuis in de nacht van 26 op 27 augustus 1914 door de invallende Duitsers in brand gestoken en brandde samen met de windmolen volledig af. In 1922 werd de huidige woning opgericht. Het was geen groot kasteel, maar het had er wel de allures van. De Herentenaren noemden het dan ook ‘het kasteel Meulemans’.
Achter het toegangsportaal ligt de ontvangstkamer. Hier valt de sierlijke houten trap op en de monumentale schouw met open haard, de volle eiken deuren, de houten vloer, plafond en wandbekleding, alsook de indeling van het gebouw. We wanen ons in een echt kasteel.
Juli-augustus 2010: Hof ter Eycken (alias Hof van Rekem of Kasteel van Buken), Haachtstraat 119-121, Veltem-Beisem
Infokrant Gemeente Herent nr. 234 – juli-augustus 2010
Vroeger | Nu |
De eerste vermelding van het domein is van 1428 en uit 1444 dateert het oudste pachtcontract van het hof dat toen eigendom was van de abdij Vrouwenpark in Rotselaar. Het goed verwisselde herhaaldelijk van eigenaar.
In 1941 kocht prof. Simonart het Hof van Rekem; hij bleef er tot op het einde van vorige eeuw.
Het huidige kasteel is een vrij sober wit gepleisterd gebouw met twee verdiepingen en met een zeer symmetrische opbouw. Vermoedelijk heeft François L. Caïmo, burgemeester van Buken in de 19de eeuw, de hoeve veranderd in een lusthof. Het interieur is in Empirestijl ingericht.
Het domein wordt omsloten door een prachtig landschappelijk park van een viertal ha groot, omstreeks 1850-1855 aangelegd door F.L.Caïmo.
Oktober 2010: Villa Grietens, Onze-Lieve-Vrouwstraat 6, Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 236 – oktober 2010
Vroeger | Nu |
Het huis werd door Frans Grietens op het einde van de negentiende eeuw gebouwd. Grietens was brouwer-rentenier en burgemeester van Herent van 1904 tot 1916, het jaar van zijn overlijden.
Het gebouw is opgetrokken in rode baksteen; de vensters en de rondboogdeur zijn omlijst met arduinen boordstenen. De linker- en rechterzijgevel zijn identiek. Een spitse trapgevel verfraait de woning, die daarom in de volksmond ‘burgerswoning’ werd genoemd.
Van februari 1918 bood de familie Grietens vluchtelingen uit Komen en Menen, toen oorlogsgebied, onderdak in hun huis. Tijdens de jaren 1918-1919 verbleven er in totaal een twintigtal vluchtelingen.
November 2010: Pastorie Winksele, Dalenstraat 4, Winksele
Infokrant Gemeente Herent nr. 237 – november 2010
Vroeger | Nu |
In 1661 liet pastoor Johannes Paschasius de pastorie bouwen. Hij zelf droeg 400 gulden bij in de kosten. Het betrof hier enkel het middendeel. De zijgebouwen langs beide zijden werden in 1785 opgetrokken samen met een deel onderhoudswerken: “Gebauwt den besloten baskour met de twee stallen en poort; vernieuwing der cisterne; bijnaer alle de vensters van beneden en boven en de kamers verandert, alles tot last van den canuninck proost van’t capittel van Ste Peeters kerk tot Loven”.
De pastorie werd in de jaren zestig van vorige eeuw grondig gerestaureerd. In 1995 werden er herstellingswerken uitgevoerd. Het betrof kleinere onderhoudswerken aan het dak, de gevel en herstellingen aan de binnenschrijnwerkerij.
De pastorie is een typevoorbeeld van de pastorieën die in de zeventiende eeuw in onze streken werden gebouwd. Het is een bakstenen huis met één verdieping en zolder. In de gevels zijn speklagen in witte zandsteen. De deur achteraan is een rondboogdeur. De zijgevels hebben schouderstukken en muurvlechtingen.
December 2010 – januari 2011: D’Hoogvorstkasteel, d’Hoogvorstdreef 50, Herent
Infokrant Gemeente Herent nr. 238 – december 2010 – januari 2011
Oorspronkelijk stond hier een grote omwalde hoeve, het ‘Hof van Nodenbeke’ (Nodebais).
In de zeventiende eeuw werd het omgebouwd tot ‘speelhuys’ met boerderij, zoals afgebeeld in ‘Vermakelykheden van Brabant’ van De Cantillon uit 1770. Na 1800 takelde het steeds meer af tot er nu slechts een ruïne overbleef. Het huidige gebouw, dat inmiddels ook niet meer is dan een ruïne, werd waarschijnlijk in de negentiende of in het begin van de twintigste eeuw gebouwd.
Op de vermelde gravure zien we het ‘speelhuys’, opgetrokken in een laat-gotische naar Vlaamse renaissance evoluerende stijl. Achter het gebouw bevindt zich een Frans aandoende tuin (à la Versailles). Via het poortgebouw met duiventoren aan de (latere) d’Hoogvorstdreef, was het domein toegankelijk.
Februari 2011: Kostershuis, Kerkstraat 8, Beisem
Infokrant Gemeente Herent nr. 239 – februari 2011
De Atlas van de Buurtwegen geeft Pierre-Anthoon Vandenschrieck als bewoner; Popp (1850-1870) vermeldt diens zoon J.F. Vandenschriek als bewoner. In 1857 is Jacobus Vanderhulst hier als koster gevestigd. In 1877 woonde Cornelis Joseph Van Steenvoort-Van Tilt er, eveneens als koster.
Na de tweede wereldoorlog woonde de Nederlander Piet van Och er als koster en hulp in de kerk. Het bisdom Mechelen-Brussel verkocht het gebouw aan ridder Morreau de Bellaing, die het later aan de huidige eigenaar verkocht.
De voorgevel is bijna intact en origineel. De achtergevel heeft een aanbouw uit de twintigste eeuw. Het is een langgevelwoning in baksteen met zijgevel naar de Kerkstraat.
Waarschijnlijk is het gebouw zeventiende-eeuws, want bij de dood van Arnold van Loon in 1618 werd de woning als fundatie geschonken aan de kerk.